Cận cảnh đồng hồ đá 'độc nhất vô nhị' ở Việt Nam

Đồng hồ đá cổ hơn 100 tuổi tại Bạc Liêu là chiếc đồng hồ “độc nhất vô nhị” ở Việt Nam và hiếm gặp trên toàn thế giới, nó lấy năng lượng ánh sáng mặt trời. Dân gian quen gọi tên là “đồng hồ Đá”.

NGUYÊN DU-12:45 21/09/2023

Hiện nay di tích đồng hồ đá nằm đối diện Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Bạc Liêu, trên đường 30/4, phường 3, TP Bạc Liêu.

Đồng hồ đá Thái Dương ở Bạc Liêu.

Người thiết kế và xây dựng đồng hồ Thái Dương là ông Lưu Văn Lang (1880 - 1969) là kỹ sư đầu tiên của Nam Bộ được đào tạo ở Pháp xây dựng khoảng năm 1913.

Chiếc đồng hồ hiện là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.

Là một nhà khoa học xuất sắc, một bậc thầy của ngành công chánh nên ông được giao nhiệm vụ phụ trách, theo dõi xây dựng cầu, đường ở miền Tây Nam Bộ. Các Tỉnh trưởng Tây Nam Bộ rất quý trọng ông. Đặc biệt là Tỉnh trưởng Bạc Liêu, mỗi lần ông về đây công tác điều được Tỉnh trưởng mời đến chơi, ăn cơm thân mật. Do vậy, ông đã xây tặng Tỉnh trưởng Bạc Liêu đồng hồ Thái Dương trước nhà tham biện Tỉnh trưởng. Đồng hồ Thái Dương còn có ý nghĩa để các quan lại đến liên hệ làm việc với Tỉnh trưởng xem giờ theo lịch hẹn trước khi vào.

Trên mặt đồng hồ khắc số La Mã chỉ giờ, bên trái chỉ giờ từ 6 giờ sáng đến 12 giờ trưa, bên phải chỉ từ 12 giờ trưa đến 18 giờ chiều. Muốn xem giờ phụ thuộc vào ánh nắng mặt trời. Khi ánh nắng mặt trời chiếu vào mặt đồng hồ bị trụ xây chính giữa che khuất tạo ra hai vùng sáng, tối, dải phân cách giữa hai vệt sáng tối như kim đồng hồ vậy, nó chỉ tới đâu chính là tới thời gian được xác định.

Trải ngót một thế kỷ tồn tại mà chiếc đồng hồ Thái Dương chỉ lệch 5 - 10 phút cho thấy sự tính toán đường di chuyển mặt trời đến đồng hồ của Bác vật Lang vô cùng chính xác, đáng khâm phục.

Theo Bảo tàng tỉnh Bạc Liêu, đây là chiếc đồng hồ được xem giờ bằng ánh nắng mặt trời duy nhất còn sót lại ở Việt Nam cho đến nay. Trải ngót một thế kỷ tồn tại mà chiếc đồng hồ Thái Dương chỉ lệch 5 - 10 phút cho thấy sự tính toán đường di chuyển mặt trời đến đồng hồ của kỹ sư Lưu Văn Lang vô cùng chính xác, đáng khâm phục.

Ngày11/10/2006 UBND tỉnh Bạc Liêu ra quyết định xếp hạng đồng hồ Thái Dương là di tích lịch sử cấp tỉnh, tạo cơ sở cho công tác bảo tồn và phát huy giá trị di tích, phục vụ nhu cầu tham quan của du khách.

Khuôn viên di tích đồng hồ đá.

Tuy nhiên, theo ghi nhận của phóng viên, trong khuôn viên di tích rộng khoảng 500m2, chiếc đồng hồ đá "có một không hai" ở Việt Nam này đang có dấu hiệu xuống cấp khá nghiêm trọng. Bề mặt trước đồng hồ phần gạch tàu bị bong tróc, lồi lõm, các vạch số La Mã chỉ giờ đã bị mờ, thậm chí không còn nhìn thấy. Phía mặt sau và xung quanh chiếc đồng hồ cũng bị rong rêu bám đen.

Chiếc đồng hồ đá đang có dấu hiệu xuống cấp, hư hỏng.

Bà Đỗ Ái Lam – Phó chủ tịch UBND TP Bạc Liêu thông tin với phóng viên, tuổi thọ đồng hồ đã trên 100 tuổi. Qua thời gian dài chịu ảnh hưởng nắng, mưa gió nên đồng hồ bị bào mòn, bong tróc, cho thấy dấu hiệu xuống cấp nghiêm trọng.

"Việc tu bổ chiếc đồng hồ đá là rất cần thiết, cấp bách nhằm gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa lịch sử, tạo mỹ quan, thu hút khách du lịch. Phương án tu bổ chiếc đồng hồ đá rất quan trọng để phù hợp với quy mô, kết cấu hiện trạng, bảo đảm yêu cầu kỹ thuật, bền vững, cũng như tiết kiệm được chi phí”, bà Lam cho biết thêm.

Qua thời gian dài chịu ảnh hưởng nắng, mưa gió nên đồng hồ bị bào mòn, bong tróc, cho thấy dấu hiệu xuống cấp nghiêm trọng.

Hiện UBND TP Bạc Liêu đang trình xin UBND tỉnh phương án phục chế đồng hồ đá theo hiện trạng, chất liệu bằng đất nung (phục hồi vị trí các giờ đã bị mục hỏng,…); gia cố đế móng bằng bê tông cốt thép; bố trí hệ thống chiếu sáng nghệ thuật lên đồng hồ; chống ngập úng; cắt tỉa cây xanh để có ánh nắng chiếu vào đồng hồ;…

Việc tu bổ chiếc đồng hồ đá là rất cần thiết, cấp bách nhằm gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa lịch sử, tạo mỹ quan, thu hút khách du lịch.

http://daidoanket.vn/can-canh-dong-ho-da-doc-nhat-vo-nhi-o-viet-nam-5739023.html?utm_source=coccoc&utm_medium=ccnews

Đây là chiếc đồng hồ duy nhất ở Việt Nam, và là chiếc thứ hai có trên thế giới. Thoạt nhìn thì đây chỉ là một khối bê tông với những con số La mã có trên bề mặt tưởng chừng như bình thường. Đồng hồ này đặc biệt ở chỗ chỉ dùng ánh sáng của mặt trời mà không dùng bất cứ loại máy móc nào, hay bất kỳ một thứ kim loại nào, đồng hồ có chiều cao khoảng 0,8m, rộng 1m, trên bề mặt đồng hồ kẻ 12 chữ số La Mã phân định đều nhau, giữa mặt đồng hồ xây một cái gờ nhô lên, cái gờ này giới hạn ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp vào các con số, phân chia đồng hồ thành hai phần sáng và tối. Phần ánh sáng mặt trời không chiếu trực tiếp vào có màu tối, phần còn lại do không bị gờ che ánh sáng nên có màu sáng rõ hơn.

Ảnh: Đồng hồ Thái Dương

Nơi tiếp giáp giữa hai màu đó là điểm giờ trong ngày, nhìn vào điểm tiếp giáp đó hiện ở khu vực nào trên mặt đồng hồ, người ta sẽ biết lúc đó là mấy giờ. Nói cách khác, ánh nắng chiếu xuống phần hình chữ nhật sẽ tạo ra một vệt sáng, tối. Con số nào nằm trong lằn ranh giữa vệt sáng và tối đó chính là số giờ. Sáng sớm, mặt trời vừa mọc thì “chiếc kim” rọi ngay số 7. Mặt trời dần cao đến độ nào thì “chiếc kim” rọi dần lên các con số chỉ giờ cao hơn, cho đến khi đứng bóng thì chỉ đúng số 12. Trời trở về chiều, bóng lại nghiêng theo đúng thứ tự thời khắc. Đến khi “chiếc kim” hạ dần tới bậc tam cấp thấp nhất thì mặt trời đã lặn. Trải qua hành trình hơn 100 năm, chiếc đồng hồ này hiện vẫn chỉ giờ chính xác đến mức sai số dao động không quá 2 phút so với đồng hồ điện tử đeo tay hiện nay. Đây là một công trình khoa học, được UBND tỉnh Bạc Liêu xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh vào năm 2006.

Du lịch Bạc Liêu không chỉ thu hút du khách bởi những cung điệu của bản Dạ cổ hoài lang, hay các giai thoại công tử Bạc Liêu, mà còn được biết đến một trong những nơi lưu giữ được một bảo vật quý hiếm của Việt Nam. Chiếc đồng hồ mặt trời với tuổi đời trên 100 năm giống như minh chứng cho tài năng và sức sáng tạo của người Việt. Vì thế, nếu ghé đến Bạc Liêu thì bạn đừng bỏ qua cơ hội chiêm ngưỡng đồng hồ mặt trời này nhé.
                                                                                     Ngọc Biết/ TTTTXT Du lịch Bạc Liêu
https://mientay.giadinhonline.vn/den-bac-lieu-kham-pha-chiec-dong-ho-da-duy-nhat-tai-viet-nam-d11294.html